Nợ xấu là gì?

Nợ xấu chính là yếu tố gây ra rủi ro tài chính cho doanh nghiệp, vì thế doanh nghiệp cần xác định đâu là những khoản nợ xấu, những khoản nợ khó đòi.

Vậy nợ xấu là gì?

Định nghĩa nợ xấu ngân hàng là gì?

Như vậy nợ xấu được xác định theo 2 yếu tố:

Một định nghĩa khác về nợ xấu là gì?

Bản chất của nợ xấu là gì?

Tác hại của nợ xấu

Cách xử lý nợ xấu như thế nào?

Nguồn:

 Trong kinh doanh không thể tránh khỏi việc tồn đọng những khoản nợ của đối tác. Có những khoản nợ là hi hữu nhưng đôi khi trong nhiều trường hợp, những khoản nợ này có thể gây tác động xấu tới tình hình tài chính doanh nghiệp. Do vậy doanh nghiệp cần quản trị tốt những khoản nợ để hạn chế tối đa rủi ro do chính nó gây ra.

Nợ xấu là gì?

Nợ xấu chính là yếu tố gây ra rủi ro tài chính cho doanh nghiệp, vì thế doanh nghiệp cần xác định đâu là những khoản nợ xấu, những khoản nợ khó đòi.

Vậy nợ xấu là gì?

Nợ xấu hay nợ khó đòi là các khoản nợ dưới chuẩn, có thể quá hạn và bị nghi ngờ về khả năng trả nợ lẫn khả năng thu hồi vốn của chủ nợ, điều này thường xảy ra khi các con nợ đã tuyên bố phá sản hoặc đã tẩu tán tài sản. Nợ xấu gồm các khoản nợ quá hạn trả lãi và/hoặc gốc trên thường quá ba tháng căn cứ vào khả năng trả nợ của khách hàng để hạch toán các khoản vay vào các nhóm thích hợp.

Định nghĩa nợ xấu ngân hàng là gì?

Theo Tiến sỹ Lê Xuân Nghĩa – Vụ trưởng Vụ chiến lược phát triển ngân hàng (Ngân hàng Nhà nước), định nghĩa nợ xấu của Việt Nam tại Quyết định 493/2005/QĐ-Ngân hàng Nhà nước ngày 22/4/2005 của Ngân hàng Nhà nước như sau:

“Nợ xấu là những khoản nợ được phân loại vào nhóm 3 (dưới chuẩn), nhóm 4 (nghi ngờ) và nhóm 5 (có khả năng mất vốn).”

Cụ thể nhóm 3 trở xuống gồm các khoản nợ quá hạn trả lãi và/hoặc gốc trên 90 ngày, đồng thời tại Điều 7 của Quyết định nói trên cũng quy định các ngân hàng thương mại căn cứ vào khả năng trả nợ của khách hàng để hạch toán các khoản vay vào các nhóm thích hợp.

Như vậy nợ xấu được xác định theo 2 yếu tố:

• Đã quá hạn trên 90 ngày

• Khả năng trả nợ đáng lo ngại. Đây được coi là định nghĩa của VAS.

Một định nghĩa khác về nợ xấu là gì?

Theo định nghĩa nợ xấu của Phòng Thống kê – Liên hợp quốc: “Về cơ bản một khoản nợ được coi là nợ xấu khi quá hạn trả lãi và/hoặc gốc trên 90 ngày; hoặc các khoản lãi chưa trả từ 90 ngày trở lên đã được nhập gốc, tái cấp vốn hoặc chậm trả theo thoả thuận; hoặc các khoản phải thanh toán đã quá hạn dưới 90 ngày nhưng có lý do chắc chắn để nghi ngờ về khả năng khoản vay sẽ được thanh toán đầy đủ”.

Ở trên đã đề cập đến khái niệm của nợ xấu dưới giác độ thuật ngữ tài chính, chúng ta cần hiểu rõ bản chất vấn đề.

Bản chất của nợ xấu là gì?

Bản chất của nợ xấu là một khoản tiền cho vay mà chủ nợ xác định không thể thu hồi lại được và bị xóa sổ khỏi danh sách các khoản nợ phải thu của chủ nợ. Đối với các ngân hàng, nợ xấu tức là các khoản tiền cho khách hàng vay, thường là các doanh nghiệp, mà không thể thu hồi lại được do doanh nghiệp đó làm ăn thua lỗ hoặc phá sản,….

Nhìn chung, một doanh nghiệp luôn phải ước tính trước những khoản nợ xấu trong chu kỳ kinh doanh hiện tại dựa vào những số liệu nợ xấu ở kì trước.

Tác hại của nợ xấu

Việc không quản lý tốt các khoản nợ dẫn đến nợ xấu gây hậu quả xấu cho doanh nghiệp trên nhiều phương diện đặc biệt là về tài chính

 Nợ xấu một tổn thất cho tài chính doanh nghiệp và được phân loại như là một khoản chi phí không mang lại doanh thu vì nợ xấu doanh nghiệp là không thể được thu thập, và tất cả những nỗ lực hợp lý đã được tận dụng để thu thập các số tiền nợ. Khi các khoản chi phí gia tăng áp lực tài chính đè nặng. Có những khoản nợ xấu có thể đe dọa nguy cơ tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.

Cách xử lý nợ xấu như thế nào?

Trước hết, để hạn chế tối đa nợ xấu, doanh nghiệp cần có kế hoạch quản lý các khoản nợ từ trước. Nếu cần thiết và đr điều kiện tài chính, trong doanh nghiệp có thể lập ban công tác thu hồi nợ với chức năng chủ yếu là theo dõi quản lý và thu hồi các khoản nợ. Các khoản nợ khó đòi phải có kế hoạch công tác đòi nợ. theo dõi sát sao các khoản nợ đó để có biện pháp xử lý kịp thời.

Một số biện pháp xử lý nợ xấu

Thứ nhất, chủ nợ tự tổ chức quản lý hoặc bàn giao khoản nợ xấu cho công ty quản lý nợ trực thuộc để tiếp tục theo dõi các khoản nợ nhằm thực hiện thu hồi nợ thông qua việc xử lý các tài sản đảm bảo khoản nợ, khai thác tài sản đảm bảo, tiếp tục theo đuổi các vụ kiện để thu hồi một phần nợ từ thanh lý tài sản của DN phá sản…

Thứ hai, là biện pháp thu nợ có chiết khấu. Đây là hình thức giảm giá trị khoản nợ phải trả cho DN khách nợ, giá trị triết khấu do chủ nợ và DN thoả thuận nhưng theo hướng có lợi cho DN nhằm thúc đẩy khách nợ thanh toán dứt điểm khoản nợ, chủ nợ tuy chịu thiệt một chút nhưng cũng sớm thu hồi được một phần vốn và cắt bỏ được “cục nợ” dây dưa này.

Thứ ba, bán nợ cho các tổ chức có chức năng mua – bán nợ chuyên nghiệp, đây là phương án xử lý nợ xấu nhanh nhất giúp chủ nợ thu hồi một phần vốn kinh doanh để phục vụ cho các nhu cầu và cơ hội kinh doanh mới, nhằm cải thiện tình hình tài chính.

Công tác quản lý và thu hồi nợ trong doanh nghiệp được hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro nợ xấu trong tương lai. Vì vậy các doanh nghiệp hãy quan tâm đến kỹ năng thu hồi công nợ ngay bây giờ để hạn chế thiệt hại do nợ xấu gây ra!

Nguồn: http://www.thuhoino.edu.vn

Xử lý nợ xấu đang ở giai đoạn khó khăn nhất đây là nhận định của Tiến sỹ Nguyễn Đức Kiên tại Tọa đàm “Tái cấu trúc hệ thống ngân hàng và xử lý nợ xấu”.

Xử lý nợ xấu thế nào cho tốt?

Xử lý nợ xấu đang ở giai đoạn khó khăn nhất

Theo Tiến sỹ Nguyễn Đức Kiên, để đạt mục tiêu cuối cùng theo quyết định của Thủ tướng và nghị quyết của Trung ương cũng như của Quốc hội, chặng đường tiếp theo đòi hỏi phải sửa hành lang pháp lý.

Qua số liệu của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC), đơn vị này đã gom một số nợ tương đối lớn nhưng vấn đề xử lý đang vướng mắc cả về trình tự bán tài sản, trình tự đánh giá trách nhiệm các bên.

Ông Kiên cho biết, sẽ có một vài tổ chức và cá nhân vì một số lợi ích, nếu bán đi mà bán rẻ thì bị thiệt nên cố gắng níu lại, kìm hãm lại việc bán, làm cho dòng tiền đi không như mong muốn.

“Đến tháng 10, Quốc hội sẽ báo cáo về giám sát tối cao đối với lĩnh vực đầu tư công, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước và tái cơ cấu tổ chức tín dụng. Chúng tôi sẽ cùng Chính phủ và các bên liên quan sẽ có đánh giá lại và tiếp tục khẩn trương trong năm 2015 đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu“, ông cho biết thêm.

Kết quả xử lý nợ xấu được công bố cho thấy, năm 2012, nợ xấu được xử lý là 69.000 tỷ đồng, năm 2013 xử lý gần 98.000 tỷ đồng nợ xấu.

Tính đến 20/8/2014, VAMC đã mua được 56.000 tỷ đồng nợ xấu từ các tổ chức tín dụng, bán được 1.400 tỷ đồng nợ xấu.

Theo báo cáo của các tổ chức tín dụng, tỷ lệ nợ xấu so với tổng dư nợ đến cuối tháng 7/2014 là 4,17% và khoảng 8,2% (nếu bao gồm cả nợ xấu cơ cấu lại).

Nợ xấu tăng, Thống đốc nói gì?

Ngày 29/9/14, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình đã trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội trong chương trình phiên họp thứ 31 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề nợ xấu gia tăng và cách xử lý.

162,2 nghìn tỷ đồng nợ xấu

Trong nhóm vấn đề dành cho Thống đốc có tình hình xử lý nợ xấu, một nội dung từng rất nóng tại phiên chất vấn hai năm về trước, cũng do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức.

Thống đốc cho biết, theo báo cáo của các tổ chức tín dụng, đến cuối tháng 7/2014, tổng nợ xấu nội bảng là 162,2 nghìn tỷ đồng, chiếm 4,11% tổng dư nợ (cuối năm 2013, tỷ lệ nợ xấu là 3,61%).

Nợ xấu của hệ thống ngân hàng có xu hướng tăng trong các tháng đầu năm 2014 được người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước lý giải là do tình hình kinh tế vĩ mô chưa có nhiều cải thiện, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp còn khó khăn. Mặt khác, các tổ chức tín dụng áp dụng chuẩn mực mới về phân loại nợ chặt chẽ hơn để phản ánh chính xác hơn chất lượng tín dụng và thực trạng nợ xấu.

Tuy nhiên, sau khi tăng mạnh 21,5% riêng trong tháng 6/2014, số dư nợ xấu của hệ thống ngân hàng đã tăng chậm trong tháng 7/2014, đồng thời tỷ lệ nợ xấu cũng bắt đầu giảm.

Tính từ đầu năm, tháng 7/2014 có tốc độ tăng nợ xấu thấp nhất (tăng 0,79% so với tháng trước) cho thấy chất lượng tín dụng đang có chiều hướng cải thiện, Thống đốc nhìn nhận.

Theo Thống đốc, Ngân hàng Nhà nước cho phép các tổ chức tín dụng thực hiện việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm góp phần giảm bớt gánh nặng tài chính và hỗ trợ sản xuất kinh doanh cho khách hàng vay, song cũng quy định chặt chẽ hơn để tránh các tổ chức tín dụng lợi dụng việc cơ cấu nợ để che giấu nợ xấu.

Báo cáo cũng nêu khá nhiều con số cụ thể liên quan đến 40,8 nghìn tỷ đồng nợ xấu mà các tổ chức tín dụng đã xử lý được trong 7 tháng đầu năm. Cụ thể khách hàng trả nợ 14,3 nghìn tỷ đồng; bán, phát mại tài sản bảo đảm để thu hồi nợ được 1,56 nghìn tỷ đồng; bán cho các tổ chức, cá nhân 14,49 nghìn tỷ đồng và xử lý bằng dự phòng rủi ro 8,3 nghìn tỷ đồng…

VAMC đã mua 3.281 khoản nợ

Liên quan đến hoạt động của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC), Thống đốc cho hay, đến cuối tháng 8/2014, công ty này đã mua được 3.281 khoản nợ, với tổng dư nợ gốc hơn 56 ngàn tỷ đồng nợ xấu, giá mua hơn 46 ngàn tỷ đồng.

Cũng tính đến thời điểm nói trên, VAMC đã thu hồi được 1.462 tỷ đồng nợ xấu thuộc 31 tổ chức tín dụng, điều chỉnh lãi suất cho 4 khách hàng với tổng dư nợ được điều chỉnh là 226 tỷ đồng.

Công ty đã miễn, giảm lãi/phí cho 16 khách hàng với tổng số tiền 60,91 tỷ đồng, cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho 11 khách hàng với dư nợ gốc được cơ cấu là 446 tỷ đồng.

VAMC còn phối hợp với tổ chức tín dụng cấp bổ sung hạn mức 950 tỷ đồng (đã giải ngân được 425 tỷ đồng) để hoàn thiện 2 dự án dở dang của 2 khách hàng, thực hiện bán nợ của 7 khách hàng với tổng dư nợ gốc của các khoản nợ là 623 tỷ đồng, giá bán nợ là 484 tỷ đồng; bán 11 tài sản bảo đảm của khách hàng, thu hồi được 212 tỷ đồng nợ gốc.

Nhấn mạnh VAMC là định chế mới được thành lập và đi vào hoạt động với nhiều khó khăn, Thống đốc đánh giá kết quả đạt được ban đầu của công ty là rất đáng khích lệ, hỗ trợ cho đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu trong thời gian tới.

Nhìn rộng hơn cả việc cơ cấu lại ngân hàng và xử lý nợ xấu, báo cáo nhìn nhận kết quả chủ yếu là do những nỗ lực và sự chủ động của ngành ngân hàng.

Sự phối hợp của các bộ, ngành, địa phương và cơ quan chức năng với Ngân hàng Nhà nước trong cơ cấu lại hệ thống ngân hàng và xử lý nợ xấu, theo Thống đốc là chưa thực sự chặt chẽ và có hiệu quả.

Bên cạnh đó, cơ chế, chính sách khuyến khích, huy động các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia cơ cấu lại ngân hàng và xử lý nợ xấu còn chưa đủ hấp dẫn.

Người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước cũng lo ngại về sự an toàn, vững mạnh của hệ thống tổ chức tín dụng, khi việc thực hiện các giải pháp tái cơ cấu và xử lý nợ xấu thời gian qua chủ yếu là những giải pháp nội bộ của hệ thống các tổ chức tín dụng, đã và đang làm cho năng lực tài chính của hệ thống này giảm đi

Hiện nay rất nhiều doanh nghiệp đã bị “sa lầy” vì nợ xấu. Công nợ khó đòi cả trăm ngàn tỷ, doanh nghiệp sẽ rơi vào tình trạng bị chiếm dụng vốn, mất vốn, làm ảnh hưởng đến lợi nhuận Công ty cũng như cổ tức của cổ đông..

Báo cáo tài chính nửa đầu năm 2014 cho thấy, lợi nhuận của hàng loạt doanh nghiệp đã bị ảnh hưởng, sụt giảm đáng kể do việc kinh doanh khó khăn, các chi phí đều tăng mạnh. Trong đó, doanh nghiệp phải tăng trích lập dự phòng rủi ro cho các khoản nợ khó đòi từ doanh nghiệp trong nội bộ, đối tác, khách hàng…

Nợ xấu – nỗi ám ảnh của doanh nghiệp

Nợ chạy vòng quanh!

Theo báo cáo tài chính mới đây của Vinaconex, nhiều khoản công nợ được đơn vị kiểm toán lưu ý doanh nghiệp vì không thu thập được bằng chứng về khả năng thu hồi các khoản này, tình hình công nợ khó đòi, nợ tiềm ẩn đang rất đáng lo ngại.

Tính đến 30/6/2014, Vinaconex vẫn ghi nhận hai khoản nợ quá hạn tại Công ty Tài chính cổ phần Vinaconex – Viettel (Công ty liên kết), bao gồm 79 tỷ đồng- là số dư tiền gửi tại một Công ty tài chính khác và 150 tỷ đồng nợ trái phiếu  Doanh nghiệp đã đáo hạn 1 năm, chưa trả nợ.

Đại diện Vinaconex – Viettel từng than thở rằng vì tin tưởng ngân hàng có uy tín đứng ra bảo lãnh nên mới mua lô trái phiếu, chứ không ngờ bị đối tác “phủi tay”. Chủ nợ này cũng dự tính sẽ khởi kiện SeABank, yêu cầu trả nợ 150 tỷ đồng đã quá hạn 2 năm. Kết quả kinh doanh thua lỗ trong 6 tháng 2014 càng khiến Vinaconex – Viettel phải nhanh chóng thu hồi “nợ xấu“, nhất là trong trường hợp muốn sáp nhập vào tổ chức tín dụng khác trong nay mai.

Tương tự, hai Công ty con của Vinaconex là Công ty CP Xây dựng số 15 và Công ty CP Vận tải Vinaconex cũng đang bị “sa lầy” với các khoản phải thu khách hàng, phải thu gốc và lãi ủy thác đầu tư đã quá hạn thanh toán từ lâu. Tổng số nợ lên tới 91 tỷ đồng và hiện cũng chưa rõ có thu hồi được không. Trong khi đó, theo quy định, doanh nghiệp cũng phải thực hiện trích dự phòng rủi ro 100% giá trị khoản nợ khó thu hồi (quá hạn 3 năm), khiến cho việc cân đối tài chính càng thêm khó.

Sudico – Công ty có tiếng mang họ Sông Đà cũng đang chịu áp lực xử lý nợ phải thu lên tới 374 tỷ đồng (tính đến 30/6/2014), gồm phải thu từ khách hàng, trả trước cho người bán, các khoản phải thu khác. Riêng nợ phải thu từ Tổng công ty Sông Đà, các Công ty con là hơn 98 tỷ đồng.

Công ty đã phải tăng trích dự phòng lên tới 114 tỷ đồng cho các khoản nợ khó đòi. Dĩ nhiên, Sudico khó có thể trông chờ vào việc thu hồi công nợ để có nguồn tiền trả nợ vay hơn 4.500 tỷ đồng. Nhất là khi, lợi nhuận kinh doanh nửa năm 2014 chỉ dừng ở con số vỏn vẹn 36 tỷ đồng.

Mua cổ phần kèm nợ!

Nợ xấu xử lý như nào?

Trên thực tế, khi kinh tế khó khăn, nợ khó đòi giữa các DN – đối tác, khách hàng, giữa các DN trong nội bộ, có quan hệ giao dịch… càng trở nên trầm trọng hơn. Chuyện các DN vay mượn, trả nợ lẫn nhau là thực tế phổ biến. Chưa có một kết quả thống kê chính xác về tình hình nợ khó đòi chạy “vòng quanh” của DN, nhưng nhiều DN đã và đang phải “ngậm đắng, nuốt cay” vì bị chiếm dụng vốn lên tới cả trăm tỷ đồng.

Điểm đáng quan ngại là, các khoản nợ khó đòi vẫn tích tụ trên sổ sách từ lâu mà chưa có cách nào “dọn dẹp” đi được. Với DN, họ không có công cụ pháp lý mạnh như ngân hàng để xử lý nợ xấu, bắt giữ tài sản đảm bảo để buộc con nợ phải trả lại số vốn đã chiếm dụng. Thực tế, các khoản phải thu thường không hề có tài sản đảm bảo cho nghĩa vụ thanh toán. Ngay cả khi DN kiện đối tác chây ỳ trả nợ ra tòa, thì khả năng thi hành án, thu hồi được vốn hết sức vất vả.

Với những DN nhà nước, vướng mắc trong xử lý công nợ khó đòi đang làm giảm sức hấp dẫn của cổ phiếu khi cổ phần hóa, chào bán cổ phần ra công chúng. Đơn cử như trường hợp của SASCO – Công ty Dịch vụ Hàng không Sân bay Tân Sơn Nhất sắp bán đấu giá cổ phần (ngày 18/9 tới). Hiện, SASCO có khoản nợ khó đòi gần 300 tỷ đồng từ lâu, chưa rõ phương án xử lý sau cổ phần hóa. Năm 2013, Công ty đã phải trích dự phòng khoản phải thu hơn 295 tỷ đồng liên quan đến các khoản chi hộ cho Công ty con, góp vốn đầu tư…

Khoản nợ không có khả năng thu hồi này đã được tính vào giá trị DNNN để cổ phần hóa, có nghĩa, phần vốn nhà nước có thêm phần giá trị “tương lai”. Dĩ nhiên, không nhà đầu tư nào muốn mua cổ phần để gánh thêm cả nợ khó đòi.

Theo cách nói vui của một số cổ đông doanh nghiệp: “cứ coi như bị quỵt nợ còn đỡ ấm ức hơn đi xử lý nợ khó đòi”.

Tuy nhiên, VAMC không phải “cây đũa thần” có thể xử lý hết các khoản nợ xấu

Không kể ngân hàng lớn hay nhỏ, những khoản nợ xấu đều tăng dần theo thời gian và Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC) không phải là “cây đũa thần” khi xử lý các khoản nợ này…

Những con số mới được công bố về hai ngân hàng thuộc vào nhóm “đại gia” đang “cõng” món nợ xấu lớn đã khiến không ít người lo ngại. Nợ xấu được coi như “cục máu đông” của nền kinh tế đang gây ảnh hưởng xấu tới hầu hết các ngành nghề. Theo thông tin của VietinBank, tăng trưởng tín dụng của ngân hàng này mới chỉ đạt 0,4%, sau khi tăng trưởng âm, hoạt động đầu tư chứng khoán cũng lỗ thuần hơn 130 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước lãi gần 120 tỷ đồng. Đáng chú ý, tỷ lệ nợ xấu của VietinBank tăng từ 1,8% lên 2,53%, do đó chi phí trích lập dự phòng của ngân hàng này tăng 35%.

Nợ xấu không ngừng tăng cao, trong khi VAMC mới chỉ xử lý được khoảng 55.000 tỷ đồng khiến nhiều người băn khoăn về hiệu quả hoạt động của VAMC. Tuy nhiên, ông Nguyễn Quốc Hùng, Chủ tịch VAMC khẳng định, việc mua nợ xấu của công ty vẫn theo đúng lộ trình.

VAMC không đặt mục tiêu mua nợ xấu xong sẽ bán ngay mà còn tham gia phân tích, đánh giá để hỗ trợ DN. Đơn vị nào có khả năng sản xuất, kinh doanh để trả nợ sẽ được xem xét điều chỉnh lãi suất hợp lý hoặc tiếp tục cho vay vốn để tìm nguồn tiền trả nợ.

Với DN không có khả năng hồi phục, công ty sẽ xử lý. Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng thừa nhận, số tiền nợ xấu mà VAMC mua được vẫn quá ít so với tổng số nợ xấu của hệ thống ngân hàng, nhưng VAMC không phải là “cây đũa thần”, hơn nữa do ngân sách cấp vốn cho VAMC có hạn, nên việc xử lý nợ xấu qua VAMC cũng chỉ là một trong nhiều giải pháp. Cách thức xử lý nợ xấu như VAMC là phù hợp, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng tiếp tục cho vay, giảm lãi suất cho vay, qua đó góp phần đáng kể hỗ trợ DN phục hồi sản xuất, kinh doanh.